නින්ද ගැන කොටස් වශයෙන් පලවෙන ලිපි පෙළක දෙවැන්න
නින්දේදී මොළයේ ක්‍රියාකාරීත්වය සහ නිදි අවධි
පුද්ගලයෙකුගේ හිසට විද්‍යුත් එන්සැපැලෝග්‍රාපිය යන්ත්‍රයක් සවිකර එම පුද්ගලයාව නින්දට යෑමට සැලැස්වීම මඟින් නින්දේදී එම පුද්ගලයාගේ මොළයේ විද්‍යුත් ක්‍රියාකාරීත්වය වාර්තාගත කරගත හැක. එවැනි වාර්තා රටා හැදෑරීම මඟින් හඳුනාගෙන ඇති පරිදි එක් දීර්ග නින්දක් තුළ පුද්ගලයෙකු විසින් වරින්වර චක්‍රානුකූලව පසුකරමින් යන පැහැදිලි නිදි අවධි කිහිපයකි.
නිදි අවධි
ප්‍රස්තාරයෙන් දැක්වෙනුයේ පැය අටක දීර්ග නින්දක් තුළ කාලයත් සමඟ එක් එක් නිදි අවධීන්හි ඇතිවීම සහ පැවැත්මයි. එමෙන්ම එම ප්‍රස්තාරයට අනුව පැහැදිලිව හඳුනාගත හැකි ප්‍රධාන නිදි අවධීන් දෙකකි...
- වේගවත් අක්ෂි චලනය සිදුවන නිදි අවධිය
- වේගවත් අක්ෂි චලනය සිදුනොවන නිදි අවධිය
වේගවත් අක්ෂි චලනය සිදුවන නිදි අවධිය
සම්පුර්ණ රාත්‍රී නින්දකදී වේගවත් අක්ෂි චලන අවධිය කාල අන්තර තුනේ සිට පහ දක්වා සිදුවිය හැක. එනම් සෑම පැය එකහමාරකට හෝ දෙකකට වරක් පුද්ගලයෙකු විසින් නින්දෙන් මෙම අවධියේ පසුවෙන අතර එක් අවධියක කාලසීමාව උපරිම මිනිත්තු තිහ දක්වා පැවතිය හැකියි. තවද මෙම අවධධීන්වල එකතුව මුළු නින්දෙන් සියයට විස්සත් විසිපහත් අතර වේ. ළදරුවකුගේ නම් සියයට හතළිහකි.
බාහිර උත්තේජනයකින් තොරව රාත්‍රී නින්දෙන් වරින්වර ඔබ ඉබේ ඇහැරෙන්නේ මෙම අවධියේ පසුවෙන විටදීයි. එමෙන්ම ඔබ විසින් නින්දේදී සිහින දැකීම සිදුවන්නේද මෙම වේගවත් අක්ෂි චලන අවධීන් වලදීයි. තවද මෙම එක් අවධියක කාලසීමාව මිනිත්තු පහේ සිට මිනිත්තු තිහ දක්වා දිගු වියහැකි හැකි බැවින් ඔබ විසින් දකින එක් සිහිනයක් මිනිත්තු තිහක් පමණ දිර්ඝ වීමටද ඉඩකඩ තිබේ. තවද ඔබ එලෙස සිහිනයක් දකිමින් සිටින අතරතුර නින්දෙන් පිබිදුණහොත් ඔබට එම සිහිනය ඉතා පැහැදිලිව විස්තර කිරීමටද හැකියාව ලැබේ. තවද මෙම නිදි අවධියට පිවිසෙන හෝ ඉන් පිටවන අවස්ථාවේදී එකවරම නින්දෙන් ඇහැරුණ හොත්, මා විසින් මීට පෙර පළකරන ලද ‘සුව නින්දක ඉද්දී - බිය කැන්දන සිද්ධී’ ලිපියෙන් කියැවෙන ‘ඔබ නින්දෙන් පිබිදුණු බව දැනුනත් ඔබේ අත්පා හෝ සිරුර සෙලවිය නොහැකි පරිදි ගල්ගැසී ඇති බවක් දැනීම’ නැමැති බියජනක අත්දැකීමට මුහුණදීමට සිදුවන බව පැහැදිලි කරුණකි. පුද්ගයෙකු වේගවත් අක්ෂි චලන අවධියේ පසුවෙන අවස්ථාව හඳුනාගත හැකි බාහිර ලක්ෂණ කිහිපයකි.
- ඇසිපිය මතින් ඇස් ඉදිරියට සහ පිටුපසට වේගයෙන් චලනයවීමක් දැකගත හැකිවීම.
- ඇතැම්විට අත් පා වල මෙන්ම මුහුණේ මාංශ පේශී වල ගැස්මක් දැකගත හැකිවීම.
- ශරීරයේ මාංශපේශී ඉහිල්වීම.
- හදවතේ ගැස්ම වේගවත්වීම
- ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසය වේගවත් වන අතර කෙටි හුස්ම ගැනීම් හා හෙලීම් වලින් යුතුවීම.
වේගවත් අක්ෂි චලනය සිදුනොවන නිදි අවධිය
වේගවත් අක්ෂි චලනය සිදුනොවන නින්ද උප ප්‍රධාන නිදි අවධි තුනකින් සමන්විතවේ.
සැහැල්ලු උප නිදි අවධිය
නින්ද යාගෙන එන බව දැනෙන එනම් නිදිමත ගතිය දැනෙන, නින්දත් නොනින්දත් අතර ගෙවෙන අවධිය මෙයයි. මෙම උප අවධිය, අවදියෙන් සිට තද නින්දට පිවිසෙන සංක්‍රාන්ති සමයවේ. මුළු නින්දෙන් සියයට පහක් පමණ මීට අයත්වේ. මෙම කාල සීමාව අතරතුර මාංශපේශී ක්‍රමයෙන් ඉහිල් වෙමින් ඒවායේ ක්‍රියාකාරීත්වය පහත හෙලීම සිදුවේ. අවට සිදුවන දේ පිළිබඳ යාන්තමට දැනීමක් තිබේ. මීට අමතරව වරින්වර දෑත්දෙපාවල ඇතිවෙන ගැස්මක් දැකගත හැකිය. එනම් මා විසින් මීට පෙර පළකරන ලද ‘සුව නින්දක ඉද්දී - බිය කැන්දන සිද්ධී’ ලිපියෙන් කියැවෙන ‘ඔබට නින්දයාගෙන එනබව දැනෙනවාත් සමඟම ඔබ නිදාගෙන සිටින ස්ථානයෙන් එක්වරම පහළට ඇදගෙන වැටෙන ස්වභාවයක් දැනී ඔබේ සිරුර ක්ෂණික තිගැස්මකට ලක්වීම’ නැමැති ත්‍රාසජනක සිදුවීම අත්දකින්නට සිදුවන්නේ මෙම අවධිය අතරතුරදීයි.
සැබෑ උප නිදි අවධිය
මුළු නින්දෙන් වැඩිම කාලයක් එනම් සියයට හතලිස් පහත් පනස් පහත් අතර කාලයක් වැයවන්නේ මේ නිදි අවධියටයි. මෙම නිදි අවධියේ පසුවෙන විට පුද්ගලයෙකු ආශ්වාස ප්‍රශ්වාස කරන රටාවේ වේගය අඩුවෙන අතර හදගැස්මේ වේගවත්බවද අඩුවේ. ශරීර උෂ්ණත්වය යම්තරමකට පහත වැටේ. ඇතැම්විට දහදිය දැමීම සිදුවේ.
ගැඹුරු උප නිදි අවධිය
ඇතැම්විට මෙම උප නිදි අවධිය ගැඹුරු හා ඉතා ගැඹුරු යනුවෙන් තවදුරටත් කොටස් දෙකක් ලෙස පැහැදිලිකරන අවස්ථාද තිබේ.මෙම නිදි අවධියේ පසුවෙන අයෙකුගේ ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසය සෙමෙන් රටානුකූලව සිදුවේ. දෑත් දෙපා සෙලවීම ඉතා අවම වේ. මෙම අවධිය මුළු නින්දෙන් සියයට විස්සක් පමණ වේ.
නියමානුකූලව නම් පැය එක හමාරකට හෝ දෙකකට වරක් චක්‍රානුකූලව එක් එක් නිදි අවධිය නැවත නැවත පසුකිරීම සිදුවේ. එනම් එක් දීර්ග සම්පුර්ණ නින්දක් තුළ මෙවැනි නිදි අවධි චක්‍ර හතරක් පහක් අඩංගුවේ.
මුලින් දැක්වෙන නිදි අවධි ප්‍රස්තාරයට අනුකූලව, නින්දේ පූර්ව භාගයේදී සැහැල්ලු, සැබෑ සහ ගැඹුරු යන උප නිදි අවධිවලින් සමන්විත පළමු නිදි චක්‍රය පළමු වේගවත් අක්ෂි චලන නිදි අවධියෙන් අවසන් වීමත් සමඟම එම උප නිදි අවධිවලින්ම සමන්විත අළුත් නිදි චක්‍රයක් ආරම්භ කරයි. මේ අනුව දීර්ග ගැඹුරු නින්ද නිදි චක්‍ර වලට ඇතුළත්වන්නේ නින්දේ පූර්ව භාගයේදී පමණි. තවද පළමු සැහැල්ලු උප නිදි අවධිය සහ සැබෑ උප නිදි අවධිය එක්ව ගත්කළ එය අඩ නින්ද ලෙසින් සැලකේ. මෙය උපරිම විනාඩි තිහකට වඩා වැඩි නොවේ. මෙවැනි කාල වේලාවක් දිවා කාලයේදී කෙටි නින්දක් ලෙස ලබාගැනීමට යෝග්‍ය වන බැව් සොයාගෙන තිබේ.
නින්දේ අපර භාගයේදී, දීර්ග නින්ද අවසානයේ නින්දෙන් පිබිදෙන තෙක් සැබෑ උප නිදි අවධිය, සැහැල්ලු උප නිදි අවධිය සහ වේගවත් අක්ෂි චලනය සිදුවන නිදි අවධිය චක්‍රානුකූලව මාරුවෙන් මාරුවට සිදුවේ. වඩා සුවදායී නින්දක් ලබාගැනීමට නම් මෙම වේගවත් අක්ෂි චලන අවධිය සහ එසේ නොවන අවධිය යන දෙකම හොඳින් තිබිය යුතුයි.
මීළඟ ලිපියෙන් මම ඔබට ඉදිරිපත් කරන්නට බලාපොරොත්තු වන්නේ ‘සුවදායක නින්දකට වටිනා උපදෙස් විසිපහක්’ පිළිබඳවයි.
පරිශීලක පිටු
http://en.wikipedia.org/wiki/Sleep
http://science.howstuffworks.com/environmental/life/inside-the-mind/human-brain/sleep.htm/printable
http://health.howstuffworks.com/mental-health/sleep/basics/sleep-pictures.htm
http://www.medicinenet.com/sleep/page2.htm#what_are_the_stages_of_sleep
http://health.howstuffworks.com/mental-health/sleep/basics/10-tips-for-better-sleep.htm
